در قراردادهای پیمان مدیریت و دیگر انواع قراردادهای ساختمانی ، همواره مفاهیم قانونی مشخصی به عنوان پیش‌فرض در نظر گرفته می‌شود. این مفاهیم شامل تعاریف پیمان، قرارداد، موافقتنامه، و طرفین قرارداد می‌شود. بسیار مهم است که در این قرارداد‌ها، بتوانیم مفهوم دقیق این عبارات را درک و استفاده کنیم. در ادامه درباره تعریف پیمان، قرارداد و موافتنامه و انواع پیمان توضیح می‌دهیم.
پیمان (Contract)
– مجموعه اسناد و مدارک غیر قابل تفکیک است که برای انجام کار یا خدمات بین دو طرف مبادله می‌شود.
– توافق مستند قانونی است برای تهیه کالا، اجرای عملیات یا ارائه خدمات.
– یعنی موافقتنامه پیمان، نامه پذیرش، برگ پیشنهاد مناقصه، شرایط عمومی،
خواسته‌های کارفرما، جدولها، پیشنهاد (فنی) پیمانکار و هر گونه مدرک دیگری
(در صورت وجود) که در متن موافقتنامه پیمان یا در نامه پذیرش درج شده باشد.
– منظور از پیمان عبارت از تعهداتی است که طرفین قرارداد طبق اسناد و
مدارک پیمان، جهت اجرای وظایف، مسئولیتها و تعهدات نسبت به یکدیگر به عهده
می‌گیرند و این به مثابه موافقتنامه بین طرفین محسوب می‌شود.
قرارداد ( Contract )
– مجموعه اسناد و مدارک غیر قابل تفکیک مشخص شده در موافقتنامه است، که برای انجام خدمات موضوع قرارداد، بین دو طرف مبادله می‌شود.
– قرارداد عبارت است از توافق ارادی دو طرف که در نتیجه آن رابطه جدیدی به وجود می‌آید یا رابطه حقوقی موجود را تغییر می‌دهد.
موافقتنامه ( Agreement )
سندی است که در آن مشخصات اصلی قرارداد، مانند مشخصات دو طرف، موضوع، مدت،
حق‌الزحمه و تعهدات دو طرف بیان شده است و باید به امضای هر دو طرف برسد.
1- پیمان مهندسی و تدارک تجهیزات و کالا: Engineering and procurement contract (EPC)
این مدل از قرارداد، پیمانی است که در آن مجموعه خدمات طراحی، مهندسی و همچنین تامین مصالح و تجهیزات و نظارت بر نصب و راه اندازی آنها در یک پروژه ساختمانی، توسط یک پیمانکار انجام می شود.
2- پیمان تدارک تجهیزات و کالا و ساختمان و نصب :Procurement and construction contract (PC)
پیمانی است که در آن تمامی خدمات تامین مصالح و تجهیزات و همچنین عملیات نصب و راه اندازی این تجهیزات در ساختمان، توسط یک پیمانکار انجام می شود.
3- پیمان مهندسی، تدارک تجهیزات و کالا و ساختمان و نصب Engineering, procurement and construction :contract (PC)
این قرارداد، یک نوع پیمان طرح و ساخت می‌باشد که در آن مجموعه خدمات مهندسی و طراحی و تهیه و تامین تجهیزات و مصالح و عملیات ساختمان و نصب و راه اندازی آنها، تماما توسط یک پیمانکار انجام می‌شود.
4- پیمان کلید گردان Turnkey contract:
– پیمان کلیدگردان پیمانی است که پیمانکار مسئولیت طراحی، تهیه و تدارک مصالح و تجهیزات، ساخت و نصب و سایر کارها برای تکمیل یک ساختمان را به عهده می‌گیرد و ساختمان را در حالت کامل و آماده بهره برداری تحویل کارفرما می دهد. در قرارداد کلید گردان کارفرما فقط مسئولیت بهره برداری از ساختمان را به عهده دارد و ضمنا تامین موقت منابع مالی پروژه ساختمانی نیز به عهده پیمانکار است که پس از تکمیل، هزینه ها به وی پرداخت می شود.
5- پیمان با مبلغ ثابت Fixed price contract:
پیمانی است که مبلغ آن در مناقصه به طور دقیق اعلام شده و یا براساس فهرست بها از قبل تعیین می شود.
6- پیمان با مبلغ مقطوع Firm fixed price contract – fixed price contract :
قرارداد پیمان مقطوع، پیمانی است که مبلغ آن همواره ثابت بوده و هیچ گونه تعدیل قیمت تحت هیچ شرایطی به آن تعلق نمی گیرد. این نوع قرارداد معمولا در شرایط ساخت و ساز کاملا ثابت و پایدار و با پیمانکاری منعقد می شود که کاملا تجربه اجرایی این نوع کار را داشته باشد. در این قرارداد، تمام مسئولیت قیمت مراحل اجرایی کار متوجه پیمانکار است و در صورت بستن قرارداد، بیشترین انگیزه را برای کنترل هزینه ها و کارایی بیشتر پیمانکار دارد.
7- پیمان یک قلم Lump sum contract:
– پیمان با مبلغ ثابت که براساس مناقصه تک قیمتی منعقد شده است. پیمانی است با مبلغ ثابت که برای انجام یک طرح یا کار مشخص، با محدوده مشخص و شرایط از پیش تعیین شده و با توافق اولیه انجام می‌گردد.
8- پیمان متره Measurement contract:
پیمانی است که در آن، با توجه به مقدار کار انجام شده، و پس از اندازه گیری و تکمیل کار، قیمت گذاری آن براساس فهرست بهای مورد توافق، از مبلغ پیمان اطمینان حاصل می گردد.
9- پیمان با تعدیل قیمت Contract with adjustment:
پیمانی است که قیمت یا مبلغ آن با استفاده از یک فرمول محاسباتی که از قبل توافق شده تعدیل می شود.
10- پیمان مختلط مقطوع و فهرست بها Firm fixed price and unit price contract:
این نوع قرارداد، پیمانی است که قسمت هایی از آن (که دقیقا مشخص شده است) به صورت مقطوع و بقیه قسمت ها (که هنگام عقد پیمان دقیقا مشخص نیست) به صورت فهرست بها تعیین می‌گردد.
11- پیمان طرح و اجرا Design and construct contract:
پیمانی است که پیمانکار پروژه ای را براساس اطلاعات ارائه شده به وسیله کارفرما، طراحی و اجرا می کند.
12- پیمان امانی Cost reimbursement contract:
این نوع پیمان براساس هزینه های انجام شده است.
13- پیمان امانی با تعیین سقف هزینه Target cost contract:
پیمانی است که در آن سقف هزینه اولیه برای اجرای قرارداد برآورد می شود و پس از خاتمه کار یا اجرا، تفاوت مبلغ بین سقف هزینه‌ها و هزینه واقعی ، براساس توافق بین کارفرما و پیمانکار سرشکن می شود.
14- پیمان امانی ذی نفع Cost plus contract:
پیمانی است که پرداخت هزینه به پیمانکار براساس هزینه های واقعی به علاوه درصدی از هزینه ها یا دستمزد انجام می شود.
15- پیمان امانی ذی نفع با مبلغ ثابتCost plus fixed fee contract:
این قراردا پیمانی است که مبلغ آن براساس توافق در ابتدای قرارداد تعیین و ثابت است، این قیمت ثابت با هزینه های عملی تغییر نمی کند مگر اینکه کارهای مورد پیمان تغییر پیدا کند، این نوع قرارداد برای پیمانکار انگیزه ای برای کنترل هزینه ها پدید می آورد و در غیر این صورت خسارت زیادی را متحمل خواهد شد.
16- پیمان امانی ذی نفع با درصد سود Cost plus a percentage fee contract:
– قراردادی است که قیمت کار پیمانکار مقطوع نیست، اما معادل درصد تعیین شده (به عنوان سود) علاوه بر هزینه های صرف شده مستند ، به پیمانکار پرداخت می شود.
17- پیمان امانی ذی نفع با قیمت ثابت و پاداش Cost plus award fee contract:
قرارداد بر مبنای پرداخت هزینه ها که شامل دو قسمت است؛
- نوع اول: قیمت مبنای ثابت اولیه
- نوع دوم: مبلغی به عنوان پاداش در نظر گرفته می‌شود که تمام یا قسمتی از آن در طول کار به پیمانکار پرداخت می گردد. این پاداش انگیزه ای است که پیمانکار در منابع مالی و زمان صرفه جویی کند و کیفیت فنی کار را نیز مدنظر قرار دهد و میزان پرداخت پاداش بر مبنای قضاوت و ارزیابی کار پیمانکار از طرف کارفرما براساس پیمان تعیین می شود.
منبع: وبلاگ پادیر گستر